ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ : 8 ਅਪ੍ਰੈਲ 1929 ਨੂੰ ਵਾਇਸਰਾਇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵਿੱਚ ‘ਜਨਤਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਿੱਲ’ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿੱਲ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਨਾ ਸੀ। ਗੈਲਰੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਭਰੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਹ ਬਿੱਲ ਪੇਸ਼ ਹੋਇਆ, ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉੱਚੀ ਆਵਾਜ਼ ਆਈ। ਦੋ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਇਨਕਲਾਬ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਮਾਰਦਿਆਂ ਸਦਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੀ ਬੰਬ ਸੁੱਟਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਬੰਬ ਸ਼ਹੀਦ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਟੁਕੇਸ਼ਵਰ ਦੱਤ ਨੇ ਸੁੱਟਿਆ ਸੀ। ਬੰਬ ਸੁੱਟਣ ਸਮੇਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਵੀ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਕਿਸੇ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾ ਪਹੁੰਚਾਏ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਬੰਬ ਸੁੱਟਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਇੱਕ ਉੱਚੀ ਅਵਾਜ਼ ਆਈ ਅਤੇ ਹਨੇਰੇ ਨੇ ਅਸੈਂਬਲੀ ਹਾਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਘੇਰ ਲਿਆ। ਪੂਰੀ ਇਮਾਰਤ ਵਿਚ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਮੱਚ ਗਈ। ਘਬਰਾਏ ਲੋਕ ਬਾਹਰ ਭੱਜਣ ਲੱਗੇ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦੋਵੇਂ ਬੰਬ ਸੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਉਥੇ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ। ਇਨਕਲਾਬ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ ਦਾ ਨਾਅਰਾ ਬੁਲੰਦ ਕਰਦਿਆਂ ਸਦਨ ਵਿਚ ਕੁਝ ਪਰਚੇ ਵੀ ਸੁੱਟੇ। ਇਸ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, “ਬੌਲ਼ਿਆਂ ਦੇ ਕੰਨ ਸੁਣਵਾਉਣ ਲਈ ਧਮਾਕਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।” ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਕਾਰਨਾਮੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਟੁਕੇਸ਼ਵਰ ਦੱਤ ਭਾਰਤੀ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਨਾਇਕ ਬਣੇ।
ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਖੂਨ-ਖਰਾਬੇ ਦੇ ਬਿਲਕੁੱਲ ਹੱਕ ‘ਚ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਪਬਲਿਕ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਬਿਲ ਅਤੇ ਟਰੇਡ ਡਿਸਪਿਊਟਸ ਬਿਲ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਅਸੈਂਬਲੀ ‘ਚ ਨਕਲੀ ਬੰਬ ਸੁੱਟ ਕੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਹਕੂਮਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਆ। ਇਸ ਲਈ ਸਰਦਾਰ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਬਟੁਕੇਸ਼ਵਰ ਦੱਤ ਨੇ 8 ਅਪ੍ਰੈਲ 1929 ਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ ਸੈਂਟਰਲ ਹਾਲ ‘ਚ ਖਾਲੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਨਕਲੀ ਬੰਬ ਸੁੱਟਿਆ ਅਤੇ ਪਰਚੇ ਸੁੱੱਟਦੇ ਹੋਏ ਇਨਕਲਾਬ ਜ਼ਿੰਦਾਬਾਦ ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਲਗਾਏ।